رابطۀ رأی گیری با شایسته سالاری

رابطه رأی گیری با شایسته سالاری چیست؟ به عبارت دقیق تر، رأی گیری چه میزان ما را به سپردن کار به شایستگان نزدیک می کند؟ بدون نگاه سیاسی و حزبی، آیا خانمی متولد 64 که سابقه ای جز عضویت در یک کانون و دو انجمن ندارد (فاطمه حسینی) شایسته تر از فردی باسابقه و توانا در امر قانون گذاری (مانند محمد دکتر خوش چهره) است؟ یا شایسته سالاری فدای حزب و جناح و لیست؟

آن قدر که من می دانم بنای رأی گیری را این آیه می دانند «و امرهم شوری بینهم : کارشان در میان خودشان بر پایه مشورت است.» (شوری:38) و سیره؛ مانند آن داستان که حضرت رسول ص در جنگ خندق، شیوه نبرد را با مشورت انتخاب کرد.

نخست آنکه آیه دربارۀ «امرهم» است؛ یعنی اموری به مشورت گذاشته می شود که «امر الناس» باشد؛ نه «امر الله»؛ بنابراین احکام الهی مانند حجاب و ربا از موضوع مشورت خارج هستند.

دوم اینکه مشورت با کسی انجام می شود که در موضوع مشورت، خبره و دارای تخصص لازم باشد. در جنگ خندق، حضرت ص دربارۀ شیوۀ نبرد، با عموم مردم مدینه مشورت نکرد؛ بلکه با مردان جنگی که تخصصی در نبرد داشتند مشورت کرد. هر عاقلی می داند در موضوع پزشکی باید با یک پزشک مشورت کند؛ نه با یک مهندس؛ تا چه رسد به اینکه بخواهد با نظر سنجی عمومی مشکل خود را حل کند.

نتیجه اینکه اگر از راه مشورت کردن وارد شویم رأی گیری عمومی پایگاه علمی و عقلی ندارد و اگر به دنبال شایسته سالاری هستیم نمونه یاد شده در انتخابات 94 نشان داد رأی گیری عمومی ما را به هدف نخواهد رساند.

سوال اصلی:

رأی گیری به معنای نظر سنجی از عموم مردم (خبره و غیر خبره در موضوع نظر سنجی) برای به دست آوردن نظر اکثریت با هدف ملاک عمل قراردادن نظر غالب؛ از دید عقل و نقل چه جایگاهی دارد؟

برخی سوالات فرعی:

نظر سنجی عمومی موضوعیت دارد یا طریقیت؟

اگر موضوعیت دارد دلیل آن چیست؟

اگر طریقیت دارد؛ طریق به چیست؟

اگر طریق به یافتن شایسته ترین گزینه است؛ چگونه کسانی که خبره نیستند می توانند در موضوعی که تخصص ندارند شایسته ترین را کشف کرده و پیشنهاد دهند؟

اصولا اظهار نظر غیر خبره چه معنا و ارزشی دارد؟

وقتی برای مدیریت بخشی از جامعه، انتخابات تخصصی برگزار می شود؛ چرا برای مدیریت تمام جامعه انتخابات عمومی برگزار می شود؟ (نظام پزشکی و ریاست جمهوری) 

----------------------------------------------------

امروز (20 اسفند94) مقام معظم رهبری در دیدار اعضای مجلس خبرگان:

برخی بزرگان هستند که رأی آوردن و یا رأی نیاوردن، هیچ خللی در شخصیت آنها ایجاد نمی‌کند و آقایان یزدی و مصباح از این افرادند که حضورشان باعث افزایش وزانت مجلس خبرگان می‌شود و نبودشان خسارت است.