مقام معظم رهبری با استفاده از این جملۀ زیارت اربعین «بَذَلَ مُهجَتَهُ فیکَ لِیَستَنقِذَ عِبادَکَ مِنَ الجَهالَةِ وَ حَیرَةِ الضَّلالَةِ: حسین(ع) خون قلبش را در راه تو بخشید تا بندگانت را از نادانى و سرگردانى گمراهى، نجات دهد.» از جوانان و دانشجویان، خواست به مسئله تبیین اهمیت بدهند:
شما جوانان عزیز و دانشجویان عزیز که به معنای واقعی کلمه میوه‌ی دل ملت و امید آیندۀ این کشورید، به مسئله «تبیین» اهمّیّت بدهید. خیلی از حقایق هست که باید تبیین بشود. در قبال این حرکت گمراه‌کننده‌ای که از صد طرف به سمت ملت ایران سرازیر است (1400/7/5).
عرض می‌شود: تبیین یا همان روشنگری، نیازمندی‌هایی دارد. یکی از مهم‌ترین آنها تبیّن است؛ به معنای تحقیق و بررسی (فَتَبَیَّنوا).
برای تبیین، نخست باید از راه پژوهش و بررسی‌های عالمانه، حقیقتی برای انسان روشن شود تا بتواند دربارۀ آن دست به روشنگری بزند؛ تا آن نباشد این نشدنی است.
تبیینِ بی‌تبیّن، توهّمی بیش نیست؛ آب در آسیاب خصم است. برای همین به ما فرموده‌اند تا یقین نکردید لب باز نکنید: أَنْ لَا یَقُولُوا حَتَّى یَعْلَمُوا (کافی ج1 ص43).
مشکل جامعۀ علمی با عمارپندارها درست در همین نقطه است. عمارپندار کسی است که بی‌پژوهشِ علمیِ روشمندِ کافی، دهان باز می‌کند و قلم می‌زند و توهّم روشنگری دارد؛ ولی جامعۀ علمی، تبیّن را مقدم بر تبیین می‌داند و اساساً برای سخنِ بی‌پژوهش، ارزشی قائل نیست؛ درست همان کاری که در روایت به ما سفارش کرده‌اند.
