نظر علامه مجلسی(ره) دربارۀ چرایی زیارت اربعین

پاسخ علامه مجلسی(ره) به این پرسش که چرا در بیستم ماه صفر، گفته‌اند امام حسین(ع) را زیارت کنید (زیارت اربعین) برای پژوهشگران و اهل دقت، مهم است.

 

سبب تلک الزیارة على المشهور اتصال الرؤوس المقدسة بالأبدان الشریفة، و لم أجد ذلک فی روایاتنا، مع أن ذهابهم و مجیئهم إلى دمشق و منه فی مثل ذلک الزمان القلیل فی غایة البعد. إلا أن یقال: وقع ذلک بالإعجاز، و هو مخالف لما هو المشهور. و یمکن أن یکون السبب أن أول من زاره علیه السلام ظاهرا جابر بن عبد الله، و فی مثل هذا الیوم وصل إلى کربلاء، أو سبب آخر لا نعرفه، و الله یعلم حقیقة الأمر و حججه علیهم السلام (ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، ج‏9، ص125).

 

چکیدۀ ترجمه: چرایی زیارت اربعین، (1) بنابر نظر مشهور، بازگشت سرهای مطهر شهدای کربلا به بدنهایشان است؛ که این، افزون بر نداشتن دلیل روایی؛ بسیار بعید است. (2) ممکن است به دلیل زیارت اولین زائر حسین(ع)؛ یعنی جابر باشد که در چنین روزی به کربلا رسید. (3) دلیل دیگری که آن را تنها خدا و پیشوایان دین(ع) می‌دانند.

 

کانال تلگرام : 
 

عریضه‌ای محضر زائران اربعین 1400

آقا و خانمی که امسال با رقم‌های چند میلیون تومانی راهی کربلا شدید؛ شما حتماً خدا و پیغمبر را قبول دارید و اصلاً برای همین چیزها پول درشت داده‌اید و بلیط سفر خریده‌اید. باورکنید راه را اشتباه می‌روید. قرآن را بردارید و سورۀ هل أتی را بخوانید؛ همان اولش نوشته است؛ تفسیرش را هم شنیده‌اید؛ که همین امام حسین(ع) غذایی را که سخت به آن محتاج بود داد تا آن بچه یتیم، آن ندار و آن نامسلمان، سر گرسنه بر زمین نگذارند.

اگر خبر ندارید در این مملکت چه می‌گذرد و رکود کرونا و بی‌کفایتی مسئولان چه بر سر قشر محروم و مظلوم آورده است؛ بیایید تا به شما کسانی را نشان دهم که نان به نسیه می‌برند. زنان آبروداری که برای سیرکردن بچه‌هایشان، باشرم حاضر به تن دادن هستند؛ این را خواربارفروش محله‌مان گفت.

اگر هم با این جملۀ تکراری که ما به نیازمندان، هم، کمک می‌کنیم درصدد دفاع از عملکرد خود هستید؛ عرض کنم: تا وقتی که گرسنه‌ای در کنار ما، در شهر و دیار ما هست و ما توان کمک به آن را داریم وظیفۀ کمک، سر جایش هست و نوبت به این مستحبات چند میلیونی نمی‌رسد؛ تازه اگر بتوان در چنین شرایطی، قائل به استحباب این زیارت شد.

خدا نگذرد از کسانی که ثواب را در تنها در زیارت، نشان دادند و یا برای مردم جا انداختند که هیچ کاری به اندازه زیارت و پیاده‌روی ثواب ندارد؛ حتی دستگیری از افتادگان؛ همان کاری که خود اهل‌بیت(ع) کردند.

دین‌دانی چیزی است و دین‌فهمی چیزی دیگر.  

 

کانال تلگرام : 

درباره اربعین

پیشتر در چند یادداشت، در کانال تلگرامی، دربارۀ اربعین نوشته‌ام. اکنون سیاهه‌ای از آنها را به شکل پیوند، اینجا تقدیم می‌کنم تا اگر خواستید با لمس هر عنوان، به نوشتۀ مربوطه، برسید.

 

1. بیستم ماه صفر (اربعین) یادآور کدام رخداد تاریخی است؟
2. کارهای سفارش‌شده در روایات برای اربعین
3. پیاده‌روی اربعین
4. نقد دو مستند روایی برای پیاده‌روی
5. همایش بزرگ اربعین
6. اربعین از نگاهی دیگر
7. مشتاقان نگران نباشند
8. روش زیارت از راه دور 
 

توضیحی دربارۀ یک نوشته‌ در قالب یک خاطره

پرویز صیاد، بازیگر طنز و داستان‌نویس ایرانی که پس از انقلاب به آمریکا رفت در قالب خاطرۀ یک ایرانی از سفر به کربلا، متنی را می‌خواند که نیازمند روشنگری است.

 

همۀ حرف او تکرار همان نیرنگ کهنه است که با نشاندن عرب در برابر عجم، تلاش می‌کند ایرانی را از باورهای استوار اسلامی خود تهی کند و تخم نفرت را در دل او نسبت به هم‌کیش عرب‌زبانش بپاشد.

تفکر پوسیدۀ «عرب در برابر عجم» که برخی هوشمندانه و برخی با قیافۀ روشنفکری بر آن پا می‌فشارند همان چیزی است که فرهنگ رشدیافتۀ اسلام، نزدیک به پانزده سده پیش، آن را باطل و خرافی اعلام کرده است.

 

احترام به سادات، خواندن قرآن و دعا، باور داشتن آموزه‌های اسلام، هزینه‌کرد برای دفاع از دوستان و مظلومان در هر کجای جهان، توسل به پیشوایان دین، رفتن به زیارت آنها، همگی مستند به آموزه‌های دین و برخاسته از روحیه و غیرت دینداری است و هیچ ارتباطی به مردم عرب ندارد. 

 

دین را خدا به واسطۀ پیامبرانش برای همۀ مردم جهان فرستاده است؛ آنان که اسلام و آموزه‌های آن را ساخته و جزء میراث عربها می‌دانند با الفبای دین و تاریخ هم آشنا نیستند.

 

تردیدی نیست که این نمایشنامه تکراری، افزون بر هدف یادشده تلاش دارد عقیده به زیارت سیدالشهداء(ع) و به ویژه همایش بزرگ اربعین را کمرنگ و اگر بتواند نابود کند. این را می‌توان از شکل داستان و پایانش که نقش نتیجه‌گیری دارد به خوبی دانست.

 

هدف متن، سست کردن و از بین‌بردن باورهای تودۀ مردم است؛ برای همین کاملاً عوام‌فریبانه است. برای مثال از اینکه برخی از مسئولان سید هستند نتیجه می‌گیرد عربها آمده‌اند بر ایران مسلط شده‌اند. این دو، چه ربطی به هم دارند؟! یکی از مهمترین شروط استخدامی کشور تابعیت ایرانی است؛ یعنی ایران، تنها به دست ایرانی‌ها اداره می‌شود و بس. ایرانی ممکن است فارس یا عرب یا کُرد یا ترک یا لر یا بلوچ و یا از نژادی دیگر باشد؛ مهم ایرانی‌بودن است که همه هستند.

یا از اینکه به زبان فارسی، کلمات عربی هم راه پیدا کرده است نتیجه می‌گیرد زبان ایرانی‌ها عربی است و حرفهای دیگری که ارزش گفتگو ندارد.

 

کانال تلگرام : 

دربارۀ زیارتی منسوب به امام مهدی(ع) به نام «زیارت ناحیۀ مقدسه»

در کتاب المزار الکبیر نوشتۀ محمدبن‌جعفر مشهدی، نامدار به ابن‌مشهدی(د. 610 ق)، ص494، زیارت‌نامه‌ای برای امام حسین(ع) در روز عاشورا آمده است که اینگونه آغاز می‌شود: و مما خرج من الناحیة علیه‌السلام إلى أحد الأبواب، قال: تقف علیه صلى الله علیه و تقول: السلام على آدم صفوة الله‏. 

 

این زیارت‌نامه که به زیارت ناحیۀ مقدسه، یعنی صادرشده از سوی امام مهدی(عج)، نامبُردار است از نظر سندی مشکلاتی دارد که نمی‌گذارد ما آن را با اطمینان به امام مهدی(ع) نسبت دهیم؛ چرا که این زیارت، سند متّصل به آن حضرت ندارد و روایتِ آن، اصطلاحاً «مُرسَل» است‏. گرچه ابن‌مشهدی مدعی است تمام آنچه او نقل کرده است همگی مستند و از راویان ثقه است (المزار الکبیر، ص27)؛ اما با عنایت به این که وى از متأخّرانْ محسوب می‌‏شود، بی‌تردید توثیق او بر پایۀ نظر شخصی‌اش بوده و برای پژوهشگران دیگر از اعتبار لازم، برخوردار نیست. بر این پایه، نمی‌توان این زیارت‏نامه را با اطمینان، به امام مهدی(عج) نسبت داد.

 

در کتاب دانشنامۀ امام حسین علیه‌السلام(12/273) به درستی آمده است:
به کسانى که زیارت ناحیه مقدّسه را بازگو می‌نمایند، توصیه می‌‏شود که آن را مستقیماً به امام زمان علیه‌السلام نسبت ندهند؛ بلکه آن را به نقل از کتاب المزار الکبیر، از ناحیه مقدّسه، گزارش نمایند.

 

کانال تلگرام :